OMURGA HASTALIKLARI
VE CERRAHİSİ

Skolyoz ve Kifoz

Skolyoz, omurganın göğüs veya bel bölgelerinde görülebilen, yana doğru eğriliğidir. Normal ve sağlıklı omurgada omurlar arkadan bakıldığında yukardan aşağıya yani boyun, sırt ve bel bölgelerinde düz bir hat şeklinde uzanır. Skolyozda ise omurlar sağa veya sola doğru yer değiştirir ve aynı zamanda kendi eksenleri etrafında döner.

Omurgaya arkadan bakıldığında eğrilik düz durulduğunda bile fark edilebildiği gibi bazen bu denli net değildir ve ancak öne eğilme durumunda, kontroller ve röntgen filmlerinde anlaşılabilir.

Skolyoz Belirtileri

Skolyoz, yetişme çağındaki çocukların geleceğini tehdit eden bir hastalıktır. Erken belirlendiğinde tedavisinde yüzde yüze varan bir başarı sağlanır. Ancak zamanında teşhis edilemeyen omurga eğrilikleri ilerlemişse, çocukların normal gelişimine engel olur. Erişkinlik döneminde; bel ve sırt ağrıları, kalp ve akciğer fonksiyon bozuklukları ortaya çıkar.

Skolyoz olduğu ortaya çıkan hastalarda görülen şikâyetler:

• Kalçalar ve omuz seviyeleri arasında eşitsizlik görülür.
• Kollar ile vücut arasındaki mesafenin eşitliği ve vücudun balansı bozulur.
• Baş bir yana, vücut bir yana savrulduğu için çocuklar bir bacaklarının daha uzun olduğu duygusuna kapılır.
• Kız çocuklarının eteğinin bir bölümü yukarı çekilir.
• Göğüs kafesinde asimetri ve bir kürek kemiğinde tümsek gözlenebilir.

Skolyoz ‘da Tanı Nasıl Konur?

Skolyoz tanısı ayakta çekilen tüm omurgayı içine alan röntgen bulguları ve hekimin klinik muayenesi ile belirlenir. Omurganın direkt filmleri yeterli olup nadiren MR gereklidir.Omurganın esnekliği test edilir. Ayakta çekilen tüm omurganın ön arka ve yan grafileri tanıyı koymak ve skolyozun eğriliğinin derecesini belirlemek için yeterlidir. Bu grafilerde eğriliğin başladığı ve sonlandığı omurlar arasındaki sapma açısı ölçülür ve vakalar bu açının ilerlemesine göre takip edilir.Bu açıya Cobb açısı denir.Vertebranın dönme derecesi ise yine bu grafilerden belirlenir. Cobbaçısı,vertebra rotasyon derecesi skolyozun ilerlemesini değerlendirmek ve konservatif tedavilerin sonuçlarını takip etmek için çok önemli parametrelerdir. Skolyoz yaşla birlikte ilerleme gösterdiğinden çocuğun kemiksel gelişiminin de belirlenmesi gerekir.Bu nedenle çocukların büyüme durumu ve kemikleşmenin düzeyini belirlemek için bazen el-bilek ve kalça grafileri ile karar verilir.

Kifoz (kamburluk) nedir?

Kifoz, kamburluk olarak da bilinen, omurganın öne doğru eğilmesiyle meydana çıkan bir hastalıktır. İnsan omurgasında yandan bakıldığında anatomik olarak birbirini izleyen ters eğrilikler (boyunda, sırtta, belde ve leğen kemiğinde) bulunur. Eğrilikler birbirleriyle denge halinde olup başın leğen kemiği izahasın da tutarlar.

Kifoz omurganın en çok hangi bölgesinde görülür?

Kifoz hastalık olarak en çok sırt bölgesinde görülür. Bu bölgede normal kifoz açısının üst limiti 50 derece olup bu dereceyi aştığında hastalık düzeyinde kifozdan söz edilir.

Kimlerde kifoz varlığından şüphelenmeliyiz?

Kifoz hastalarına yandan bakıldığında baş vücuda göre önde izlenir. Sırta yandan bakıldığında kifoz çıkıntısı fark edilir. Bazı hastalarda bel çukurunda bir artış da görülebilir. Bu değişiklikler çoğu hastada üzerinde elbiseler olduğunda fark edilemez. Dolayısıyla hastanın soyunuk iken değerlendirilmesi en doğrusudur. Genelde aileler çocuklarındaki kifozu yazın deniz ve havuz aktivitelerinde fark ederler.

Aile kifozdan şüphelendiğinde ne yapmalı?

Biz omurga cerrahlarının bu konuda önceliği ailelerin yanlış bilgilendirilmelerini engellemek. Yanlış bilgilendirme, tanı hatasına, takip ve tedavi yanlışlarına sebep olabiliyor. Dolayısıyla bir omurga cerrahına ulaşmaları en doğru yoldur. Omurga cerrahı gerekli durumlarda ileri tetkiklerle (röntgen, MR, tomografi gibi) kifoz tanısını netleştirip açısal ölçüm yapabilir.

Duruş bozukluğu ile kifoz arasındaki fark nedir?

Bazı kişiler alışkanlık olarak kambur dururlar. Bu kişilerin kifoz hastalarından farkları istediklerinde dik durabilmeleridir. Röntgen açı ölçümleri de normale yakın çıkar (genelde 60 derecenin altında). Bazı ağır sporlarda artan göğüs kafesi hacmi ve kas kitlesinin omurgayı öne çekmesi ya da ergenlik çağındaki kızlarda gelişmekte olan göğüsleri gizleme gayreti duruş bozukluğu sebebi olarak düşünülür.

Kifoz önlenebilir mi? Önlemek için neler yapılabilir?

Kifozun önlenebilmesine yönelik egzersizler genelde duruş bozukluğuna bağlı kifoz ya da erken dönemde Schuerrmannkifozu için geçerli olabilir. Kısa olan karın, göğüs ve bacak kaslarının uzatılması; omurga çevresi kasların güçlendirilmesi ana prensiplerdir.

Kifozun cerrahi tedavisi nasıl yapılır?

Eğimin çok arttığı hastalarda cerrahi tedavi tercih edilir. Cerrahi ile kamburluk düzeltilir ve eğikliğin ilerlemesi durdurulur.